شکست خودبه‌خودی شیشه یک پدیده است که در آن شیشه‌های مورد استفاده در ظروف آشپزخانه، مبلمان، پنجره‌ها و شیشه‌های معماری بدون هیچ دلیل مشخصی خرد می‌شوند.

شیشه سکوریت (شیشه سخت‌شده) که به عنوان شیشه مقاوم نیز شناخته می‌شود، در بالکن‌ها، درها، نورگیرها، مبلمان، شیشه فر و شیشه جلوی خودروها به کار می‌رود. شکست خودبه‌خودی شیشه سکوریت معمولاً ناشی از عوامل زیر است:

• لبه‌های ترک‌خورده یا ضربه‌دیده در هنگام نصب
• تنش ناشی از گیرکردن در قاب
• نقص‌های داخلی مانند وجود نیترات نیکل
• تنش‌های حرارتی
• ضخامت ناکافی برای مقاومت در برابر بارهای شدید باد

شیشه سکوریت در هنگام شکستن به قطعات کوچک تبدیل می‌شود و خطر آسیب ناشی از لبه‌های تیز یا خرده‌شیشه‌های پرتاب‌شده را کاهش می‌دهد.

ظروف شیشه‌ای آشپزخانه که با شیشه مقاوم یا شیشه سکوریت ساخته شده‌اند نیز ممکن است به دلیل تنش حرارتی ناشی از تغییرات دما در هنگام استفاده عادی، به طور ناگهانی خرد شوند. شکست در این ظروف معمولاً به صورت خرده‌شیشه اتفاق می‌افتد، چه شیشه مقاوم باشد چه سکوریت باشد.

شیشه سکوریت چگونه به این نام شهرت دارد

شکست خودبه‌خودی شیشه یا شیشه منفجرشده، باعث حوادث بسیاری در ظروف آشپزخانه، مبلمان، درها و پنجره‌های شیشه‌ای شده است که در تمامی موارد از ترکیب شیمیایی سیلیکات سدیم-آهک استفاده شده و با روش‌های مختلف مقاوم‌سازی شده‌اند.

ظروف شیشه‌ای آشپزخانه در ابتدا با شیشه بوروسیلیکاتی ساخته می‌شدند که توسط شرکت Corning با برند Pyrex عرضه می‌شد. از دهه ۱۹۵۰ به بعد، ظروف شیشه‌ای نیز با شیشه سیلیکات سدیم آهک مقاوم ساخته می‌شدند تا در برابر تنش‌های حرارتی مقاوم‌تر شوند. از سال ۱۹۹۸، زمانی که Corning برند Pyrex را به شرکت World Kitchen LLC واگذار کرد، این ظروف منحصراً با شیشه سیلیکات سدیم آهک مقاوم تولید شدند.

شیشه بوروسیلیکاتی مقاومت بسیار بالایی در برابر تنش‌های حرارتی دارد، در حالی که تغییرات دما در استفاده عادی ممکن است باعث شکست شیشه سیلیکات سدیم-آهک شود. این شکست معمولاً با تأخیر نسبت به شوک حرارتی اولیه رخ می‌دهد، به همین دلیل به نظر می‌رسد شکست خودبه‌خودی باشد .

شیشه سکوریت

شیشه سکوریت با گرم‌کردن شیشه به دمای حدود ۶۵۰ درجه سانتی‌گراد و سپس سردکردن سریع با جریان هوای سرد ساخته می‌شود. این فرآیند باعث ایجاد تنش فشاری در سطح بیرونی و تنش کششی در مرکز شیشه می‌شود. شیشه سکوریت ۳ تا ۵ برابر قوی‌تر از شیشه معمولی است و هنگام شکست به قطعات کوچک و یکنواخت تقسیم می‌شود .

در زمان برش، حمل‌ونقل یا نصب، لبه‌های شیشه سکوریت ممکن است لب‌پریده شوند. این آسیب ممکن است بلافاصله باعث شکست نشود، اما تنش داخلی ایجاد می‌کند که با گذشت زمان و چرخه‌های انبساط و انقباض افزایش می‌یابد. همچنین، نصب نادرست یا استفاده از قاب‌های نامناسب می‌تواند تنش داخلی ایجاد کند که در صورت انبساط یا انقباض شیشه یا در برابر باد، مقاومت شیشه را کاهش دهد.

شامل‌شدن نیترات نیکل (NiS) در شیشه ممکن است به دلیل آلودگی‌های غیرقابل‌اجتناب در فرآیند تولید شیشه شناور باشد. این آلودگی‌ها معمولاً از فولاد ضدزنگ ماشین‌آلات یا سوخت‌های حاوی گوگرد به وجود می‌آیند. اگر این آلودگی‌ها در منطقه کششی مرکزی شیشه سکوریت باشند، می‌توانند باعث شکست خودبه‌خودی شوند.

اقدامات ایمنی بعد از شکستن شیشه سکوریت

در استفاده‌های معماری، خطر شکست ناگهانی باعث شده تا صنعت ساختمان به بررسی مجدد نحوه استفاده از شیشه سکوریت بپردازد. افزودن لایه‌های محافظتی مانند فیلم ایمنی برای کاهش خطر پیشنهاد شده و برخی مقررات ساختمانی تغییر کرده‌اند تا در مناطق پرخطر، استفاده از شیشه لمینت یا سکوریت حرارت‌دیده اجباری شود.